Espunt in 2019
Bericht
Een wereld vol gratis boeken
Voor een lijst met ruim 50 sites waar je gratis tienduizenden klassieke boeken kunt lezen, kopiëren en downloaden.
Zie hier.
13 december 2019
Praatje
Je Geld en je Leven 2
Poen, poen, poen, poen
We duiken in de wondere wereld van het geld. Wat gaat er met ons cash-geld gebeuren? En we kijken terloops nog wat terug op die mooie jaren vijftig toen de wereld zoveel overzichtelijker leek en geluk heel gewoon was. Bv. als we op de zaterdagavondradio het geluid van Willem Parel hoorden.
In Je Geld en je Leven 1 hebben we ons een beetje warm gelopen, zijn we misschien wel wat oververhit geraakt, gelijk de wereld van het (grote) geld. Die wereld kent immers een geheel eigen groeikaseffect. Maar er zit verandering in de lucht (van de bel). Een verfrissende duik in het goudglanzende zwembad van oom Dagobert dan maar? Ach, waarom ook niet. De vraag is wel of er binnenkort bij oom Dagobert nog gouden munten uit de kraan van het zwembad komen. Hoewel?
Nederland Herrijst
Ik spring even terug naar mijn geliefde, al te vaak ten onrechte verguisde, jaren vijftig. Mouwen opgestroopt. Nederland Herrijst. No nonsense. Niet lullen maar poetsen. De oorlogsellende verdwijnt, gedeeltelijk in de grote doofpot. Velen hebben daar zo hun eigen redenen voor. Als in 1952 tenslotte ook koffie niet meer op de bon is, lijkt de oorlog al weer heel lang geleden. We maken ons meer zorgen over een nieuwe dreiging: het Rode Gevaar. De Marshall-hulp helpt ons er stapje voor stapje weer bovenop. Er wordt weer geoogst. Nooit meer honger is de strijdkreet van landbouwminister Sicco Mansholt. De boer als held. Jazeker! We hebben het niet breed maar het wordt wel ieder jaar een beetje breder. Drees en Zijlstra zijn zuinig. Door de week aan de bak, op zaterdagavond de welverdiende ontspanning en op zondag naar de kerk (over het tuinpad van mijn vader).
Lees hier verder.
2 december 2019
Zomaar een berichtje
Oud Sinterklaasliedje
Mijn oom Hendrik, enige nog levende broer van mijn vader, intussen de 90 gepasseerd, stuurde mij vandaag het volgende bericht.
Hallo Gerard,
Jetty (zijn echtgenote) en ik stonden bij de afwas Sinterklaasliedjes te zingen!!!!!? Hoe jong kun je blijven.
En toen kwam er een heel ouderwets liedje van Jetty haar Moeder naar boven, meer dan 100 jaar oud.
Wij dachten dat jij het wel leuk zou vinden. Het gaat als volgt:
Ach moeke hoor eens even,
Een pop had ik zo graag.
Zou SInterklaas die mij geven,
Als ik het aan hem vraag.
Moe lacht en zegt dat weet ik niet,
Dat moet je maar eens vragen Griet.
Toen het avond was vroeg Grietje
Een pop in hare schoen.
En zong een heel mooi liedje
Voor Sinterklaas kapoen.
Maar zwarte Piet die zei boem boem,
Toen ging zij gauw naar bedje toe.
En toen de volgende morgen,
Raad eens wat Grietje zag,
Wat daar zo maar verborgen
Voor haar op tafel lag.
Je raadt het al, het was een pop
Met o zo'n snoezig mutsje op.
Groetjes ook aan Gemma.
Jetty en Hen.
Hieronder een versie op Internet. De verschillen zijn minimaal. Met de melodie.
28 november 2019
Praatje
Ludoficus Lucifer 2
Vleugje verloren tijd terecht
Dit stukje draag ik op aan Hanneke Granneman. Zij is de partner van mijn zwager Theo Eijzenbach, de broer van mijn vrouw Gemma. Hanneke heeft zich geheel belangeloos ingespannen om een tot nu toe vrijwel lege bladzijde uit deel 1 van mijn levensboek in te kleuren. De pagina die bestemd was voor mijn eerste en lang geleden verdwenen voorleesboekje. Ik wist alleen de titel nog: Ludoficus Lucifer.
Dit stukje draag ik op aan Hanneke Granneman. Zij is de partner van mijn zwager Theo Eijzenbach, de broer van mijn vrouw Gemma. Hanneke heeft zich geheel belangeloos ingespannen om een tot nu toe vrijwel lege bladzijde uit deel 1 van mijn levensboek in te kleuren. De pagina die bestemd was voor mijn eerste en lang geleden verdwenen voorleesboekje.
Wat ik me er na zeventig jaar nog van herinnerde, hield niet over. Een klein boekje met als titel Ludoficus Lucifer waarin de lotgevallen werden beschreven van een ondernemende lucifer die uit zijn luciferdoosje klautert en zo zijn lot ontloopt. De lezer zal begrijpen dat dat op de vijfjarige Espuntje een verpletterende indruk maakte. Te meer omdat ik rond die tijd, samen met mijn grote vriend en overbuurjongen Jan Broekhof, net begonnen was vanuit de Chrysantenstraat de grote wereld van de Hilversumse Bloemenbuurt te verkennen.
Lees hier verder.
13 november 2019
Column Nootdorp Nu
Even de knop omzetten
Zolang we in de herfst de belofte van nieuw leven blijven zien hoeven we niet te somberen.
Lees hier verder
9 november 2019
Praatje
De Hongaarse Herfst van 1956
Toen mijn wereldje in de jaren vijftig langzaam maar zeker wat groter werd, kwam om diverse redenen Hongarije in beeld. In dit praatje wat herinneringen aangevuld met de kennis van nu. Natuurlijk de opstand in 1956 die zo dramatisch eindigde. Maar er was meer.
Deze tekst is een bewerking van een artikel dat ik in 2011 schreef voor het blad van de Veritasreünisten. De Arabische Lente was op dat moment nog pril en vol beloftes. Dat het allemaal zou kunnen eindigen in een Arabische Winter was bijna onvoorstelbaar. Maar het ging mij in 2011 niet om de Arabische Lente, eerder om de Praagse Lente en eigenlijk om de Hongaarse Herfst. Met de aantekening dat de Hongaren voor die herfst ook nog een tijdje van de lente hebben geproefd. De tijd namelijk dat Hongaarse voetballers de wereld lieten genieten van een soort wondervoetbal. Uiteindelijk bleken het zonder uitzondering jaargetijdes vol hoop die eindigden in een zwart gat.
Lees hier verder.
6 november 2019
Kort verhaal
Willem Meiners en Het Duivelsei
Willem Meiners kwam via een omweg in mijn leven. Zijn uitgeverij America Star Books had de middelen in huis om van mijn eerste jeugdboekje Het Duivelsei een wereldsucces te maken. Ik had intussen geleerd dat als iets te mooi is om waar te zijn het dus ook niet waar is. Het werd een leerzame kennismaking met de manier waarop in de VS zaken soms worden aangepakt.
Lees hier verder.
De Phallus impudicus in volle glorie. De naam stinkzwam doet hem ernstig te kort.
22 oktober 2019
Kort verhaal van 18 oktober 2012
The Flight, verzonnen, verdrongen, vergeten
Dit is een verhaaltje / praatje uit 2012. Het gaat over de eerste Flights to Lowlands Paradise in 1967 en 1968. Ik ben op onnaspeurbare wijze bij de eerste betrokken geraakt. Een paar dagen geleden ontdekte ik op mijn geheime vlierinkje een stapel vergeten uitgaven van het onafhankelijke Utrechtse studentenblad Trophonios, dat eind jaren zestig veel ophef veroorzaakte met zijn linkse opinies. Op de achterpagina van de editie van 20 oktober 1967 ontdekte ik een advertentie voor de eerste Flight. Het was dus allemaal echt gebeurd! Een goede aanleiding om de tekst te verluchtigen met enkele illustraties. Ik sluit niet uit dat de Trophoniosstapel binnenkort nog wel eens aan de orde zal komen. Je bent een nostalgicus of je bent het niet.
Lees hier het originele verhaal van 18 oktober 2012
17 oktober 2019
Paddenstoelen en zwammen, verse oogst
Elfenbankje, Nootdorp, 2019
Voor paddenstoelengalerij, klik hier.
17 oktober 2019
Column Nootdorp Nu
Het volkslied
Veel dingen gaan zoals ze gaan, maar niet allemaal. Mogen wij ons nog wel met enige trots Nederlander weten, of is dat een gepasseerd station? Zitten we in onze eigen Hudson Bay vol steeds legere schappen? In deze vrolijke tijd kan alleen somberheid ons nog redden.
Lees hier verder.
16 oktober 2019
Bericht
Kleine reünie IEC-TNO
Op 16 oktober wist een hooggemotiveerde groep oud-TNO-ers door de boerenlinies te breken en alsnog het etablissement Bree33 in Leiden te bereiken om daar onder het genot van een verkwikkende lunch herinneringen op te halen van de tijd dat zij werkzaam waren bij de Centrale Stafafdeling In- en Externe Communicatie van TNO. De periode dat Willy Melgert aan deze afdeling leiding gaf (1976 - 1991).
16 oktober 2019. Leiden Bree33. Oud-collega's van TNO's centrale afdeling In- en Externe Communicatie (IEC) uit de periode 1976 - 1991). V.l.n.r. Henk van de Berg, Peter Baven, Elly van der Eyk, Bart Bartstra (buitenlid), Judith Tesser, Sylvia Melgert, Henk van Wijk, Yvonne van de Berg, Gerard van de Schootbrugge, Willy Melgert, Jan van den Brink, Job Kingmans.
3 oktober 2019
Praatje
Kinderboekenweek in de Kleurenklas
Voor de kleintjes is de Kinderboekenweek de Voorleeskinderboekenweek. Ze moeten nog een paar stapjes zetten voordat ze dit woord zelfstandig kunnen ontcijferen. Of opa Dries in de klas van zijn kleindochtertje wilde voorlezen? Nou, reken maar. Hij is bijna net zo gek op voorlezen als op zijn kleindochtertje.
Ik ken de kleuterschool, want daar hebben we het over, niet uit eigen ervaring. Ik heb er nooit op gezeten omdat we te ver van de dichtstbijzijnde kleuterschool af woonden. Van mijn vierde tot mijn zesde zwierf ik op straat met mijn vriendje Jan Broekhof die aan de overkant van de Chrysantenstraat woonde. Wat ik gemist heb, weet ik niet. Wat ik wel weet is dat wij op straat veel leerden tijdens de machtige avonturen die wij beleefden. Wij waren iedere dag op reis op de vierkante kilometer. Dat gaat in je donder zitten. Met zo’n vliegende start van een schoolcarrière hoef je dus ook niet gek op te kijken dat Jan Broekhof later, in alle eenzaamheid, zelfs nog een tijdje beheerder van het fort Pampus is geweest. Ik was altijd wat voorzichtiger, maar toch. Ik ging wel avonturenverhalen lezen en later ook schrijven. Overigens, het eerste kinderboekje dat ik ooit kreeg, ik zal niet veel ouder dan vier zijn geweest, had de fantastische titel: Ludoficus Lucifer. Over een lucifer die ontsnapt aan zijn doosje en op reis gaat. Een reis die bol staat van typische luciferavonturen. Ik heb dit magische boekje, zelfs met Google, nooit meer teruggevonden en heb er toen een paar jaar geleden zelf maar een verhaal aan gewijd. Verwerking noemde Freud dat.
Lees hier verder.
Lieke.
20 september 2019
Praatje
De Fermi Paradox 1
"Where is everybody?"
In 1950 vroeg de beroemde fysicus Enrico Fermi zich hardop af: "Where is everybody?". Hij was tijdens de lunch met enkele collega's. Small talk. Wellicht n.a.v. publieke opwinding over Vliegende Schotels. De uitspraak van Fermi bleef hangen en begon van lieverlee een eigen leven te leiden. Als er hoogontwikkelde buitenardse beschavingen bestaan, waarom hebben we er dan nooit iets van gemerkt. De Fermi Paradox heeft aanleiding gegeven tot intensieve discussies over dit thema. In het verlengde daarvan duikt de vraag op of het wel zo verstandig is om ons 'bloot te geven'? Het artikel is opgesplitst in twee delen. Dit is deel 1.
De grootste radiotelescoop ter wereld staat in China en helpt mee in de zoektocht naar buitenaardse intelligentie.
Wij willen ruimte en we willen erin. En wij willen iedereen ‘out there’ die het horen kan en horen wil, laten weten dat wij er ook nog zijn. De vraag is of dit wel zo verstandig is. Zijn we misschien niet iets te naïef? Mogen we er zomaar vanuit gaan dat buitenaardse intelligenties Extra-Terrestrial Intelligence, ETI), want daar hebben we het over, als ze maar intelligent genoeg zijn, ons wel aardig zullen vinden? Een stoeltje zullen bijschuiven aan de grote ETI-tafel? Of is dat ETI-tafeltje een tafeltje voor een vrijgezel die graag op zichzelf blijft, aan zichzelf genoeg heeft, of misschien zelfs wel bang is dat anderen (aliens) net zo bang en/of kwaadaardig zijn als hijzelf? Misschien niet het risico wil lopen een vijand aan tafel te krijgen. Dit zijn vragen waar we in dit artikel tegenaan zullen lopen. Een van degenen die beroemd werd met een dergelijke vraag, was Enrico Fermi. Waarom hij wel en al die anderen niet? Wat zeker meegespeeld heeft is de status van Fermi. Een befaamd fysicus en nobelprijswinnaar.
Lees hier verder.
14 september 2019
Kort verhaal
Loeres, 1 april 1968
In dit verhaal staat de Bronzen Loeres centraal. Op 1 april 1968 trokken wij, enigszins aarzelend, naar Zandvoort om de Prix de Joke in ontvangst te nemen. Twee onlangs hervonden, korte toespraakjes die ik bij die gelegenheid moest houden, vormden de aanleiding voor dit bijna vergeten verhaal. Het speelt in mijn studententijd die ik voor een deel in het warme nest van de studentenvereniging Veritas doorbracht.
Van het avontuur dat ik hieronder zal beschrijven, herinner ik me slechts flarden. Ik moest eerlijk gezegd een beetje smokkelen om er nog iets leesbaars van te maken, maar het is te mooi om het zomaar aan de vergetelheid prijs te geven. Dat was overigens al bijna gebeurd omdat het allemaal al zo lang geleden is. We gaan het hebben over het naspel in 1968. Het hoofdspel werd in 1967 gespeeld.
Twee recente gebeurtenissen hebben dit onheil nog net afgewend. De eerste was de kroonjaarreünie in mei 2017 van het Veritasjaar 1967, jaartje 67 zouden ze nu in Utrecht zeggen. De tweede vond twee uur geleden plaats, 13 september 2019, 16.00 uur. Deze laatste was zo’n verrassing dat ik tot de overtuiging kwam dat ik nu iets moest doen voor het te laat was. Doen betekende: opschrijven wat er op 1 april 1968 in Zandvoort gebeurde. En hoe het zover gekomen was. Ik vond namelijk de originele teksten terug van twee korte toespraakjes die ik die dag in Zandvoort heb gehouden. Vervuld van jeugdige overmoed. Ik wist van het bestaan van de tekstjes niets meer af en had ze in ieder geval al zo lang niet meer gezien dat ze voor mij net zo nieuw waren als voor mijn lezers.
Lees hier verder.
4 september 2019
Kort verhaal
De rol van je leven
Belangrijke wedstrijden kijken ze samen bij Johan. Vier jeugdvrienden. De mooie buurvrouw gooit onbedoeld roet in het eten. Real Madrid is afgedroogd, maar hoe moet het nu verder met de buurvrouw?
Veel later dan afgesproken klop ik bij Johan aan.
‘Heb je al wat gegeten?’ vraagt hij zorgzaam maar ook wat afwezig. Voorafgaand aan een belangrijke wedstrijd eten we eerst samen. Bij Johan. Rituelen moet je koesteren. Vier keer ramesh van de toko, waarvan één vega.
‘Nee, ik hoop dat jullie mijn prakkie met rust hebben gelaten,’ zeg ik quasi-schuldbewust. ‘Maar ik reken nergens op. Ik ken mijn pappenheimers.’ Johan grinnikt.
Het loopt tegen negenen. De wedstrijd is al een eindje op gang. Jammer. Zo’n aftrap is toch een magisch moment. Hoort bij de complete voorstelling. Voor de echte fans, de harde kern, is het voorspel misschien nog wel belangrijker dan de wedstrijd zelf. Dat voorspel kan weken duren. De wedstrijd is de ontlading. Orgastisch. Ik reken mezelf niet tot de harde kern. Mijn kern is boterzacht. Maar ik hecht wel aan een zekere volledigheid. Dat orgasme wil ik wel meebeleven. Van fluitsignaal tot fluitsignaal. Helaas. Als het weer eens vast zit bij Antwerpen heeft de zachte kern niets meer te eisen. Ik rammel.
Lees hier verder.
16 augustus 2019
Praatje
Halen wij het volgende millennium nog?
Wij leven in onzekere tijden. Zo onzeker dat zelfs onze welvaart ons nu bang maakt. Met steeds meer mensen willen we steeds meer. Eerder in de geschiedenis werd al gewaarschuwd voor de Grenzen aan de Groei. En wat moeten we denken van het Doomsday Argument van de Amerikaanse astrofysicus John Richard Gott III ?
De toenemende zorg omtrent de toestand in de wereld schept een vruchtbaar klimaat. Voor het ontluiken van doem- en eindtijdgevoelens wel te verstaan. Siberië in brand, een windhoos door Amsterdam en een stalkende reuzenteek. De VS en China in oorlog, Rusland dat oprukt met een trollenleger, de rente onder nul, Afrika op drift, en veel te dik als het nieuwe dun, kortom, een gouden tijd voor de leveranciers van slaappillen, antidepressiva, lachgas en vleesvervangers.
Lees hier verder.
24 juli 2019
Praatje
Je Geld en je Leven 1. Hyper de Piep
Eerste deel van de gedachten van Espunt over het thema Geld, rijdom en het verdwijnen van onze munten. Over risico's, slapend rijk worden en de verleiding van de goldrush.
Ik zat al een tijdje te broeden op het verschijnsel Tijd. Vraag me niet waarom. Misschien heeft het wel met de leeftijd te maken. Je moet echter van goeden huize komen om daar nog iets verstandigs over te kunnen zeggen. Dat gaat niet vanzelf. Veel broeden dus. Maar broeden in een hittegolf kan zo maar broedermoord opleveren. Hum.
Ik zal jullie nu nog niet vervelen met de aanleiding, maar op een bepaald moment begon zich een nieuw, zeker voor mij nogal dissident, thema op te dringen: Geld. Intellectueel en emotioneel van een geheel andere orde, bijna van een andere planeet. Ik prijs (excusez le mot) me nogal gelukkig dat het niet in mijn aard ligt om me overdreven druk te maken over geldkwesties. Niet omdat ik hem breed kon en kan laten hangen, overdreven welgesteld ben ik niet, maar ik ben ook niet veeleisend. Drang naar rijkdom ken ik niet. Ik heb het goed. Wij hebben het goed. Je zou me tevreden kunnen noemen. Genoeg is genoeg en als het volgend jaar iets meer genoeg is dan zal ik me daar vol dankbaarheid bij neerleggen.
Lees hier verder.
2 juli 2019
Gedichtje
Tante
Gedichtje, gemaakt bij gelegenheid van een klein poëziefestival bij het Pijnackerse etablissement Tante Boefie op 28 juni 2019.
Lees het hier.
24 juni 2019
Praatje
Studentenjaren gaan voorbij
Je heet dan misschien geen student meer, je blijft nieuwsgierig, je bent nooit te oud om te leren en als je dan in Heidelberg een gevangenis aantreft waar de aankomende elite moest brommen omdat ze zich weer eens niet hadden kunnen beheersen, een universiteitsgevangenis, dan gaat er toch weer iets kriebelen. Het resultaat: plaatsvervangende schaamte maar ook mededogen en een hopelijk leerzaam duikje in de kleine historie van kereltjes die zich te snel heel groot voelden. Was ik ooit ook van dit ras?
Op de grens van de Altstadt ligt het universiteitscomplex met de beroemde oude Aula. Aan de achterzijde van de oude universiteit bevindt zich een curieus gebouw. Der Heidelberger Studentenkarzer, de studentengevangenis, in het huis van de pedel. Tussen 1712 en 1914 werden studenten hier opgesloten als zij wegens ordeverstoring, dronkenschap of diefstal waren veroordeeld door de universiteit. De kerkers kregen namen als "Grand Hotel', "Sans Souci', "Palais Royal', "Solitude', "Villa Trall', en de wc stond bekend als "Thronsaal'. Als overblijfselen van de Burschenherrlichkeit zijn de namen, data, portretten, tekeningen en sombere, dan wel vrolijke spreuken van de gevangenen op wanden, plafonds en meubilair achtergebleven: "Die damen geliebt, manch' liedlein gesungen, polepen gefoppt, den Bäbel geschwungen, ins Karzer geflogen, ehe ich's gedacht, da hab ich die lustigsten tage verbracht.” Op de wanden is geen plekje ongebruikt gelaten. Het hele gebouw is een daverende graffiti-expositie. Het was de heren er veel aan gelegen om hen die na hen kwamen te laten weten dat ook zij opgenomen waren in dit groezelige studentenwalhalla.
Lees hier het hele verhaal.
6 juni 2019
Praatje
Het Nu
Op de zomerse zondagochtend van 2 juni 2019 zaten wij in alle rust, in Het Nu, achter ons hutje te ontbijten. Met open deur zodat we het radioprogramma OVT konden volgen. Zelfs zo'n onschuldig gegeven kan je op wilde paden doen belanden.
Het ziet ernaar uit dat de weersvoorspellers weer eens gelijk krijgen. Het is nog vroeg maar alles wijst op de komst van de zeer warme dag die ze ons hebben toegezegd. Wij zitten op het kleine platje achter ons hutje en bezien vol bewondering het mezenechtpaar dat een paar meter verderop met grote regelmaat in een nestkastje duikt, feilloos, zonder van het landingsstripje gebruik te maken, met een wollig pluisje in hun snaveltje. We nemen aan dat ze daar een goede reden voor hebben, maar we willen hun toewijding niet verstoren door ter controle een blik in het nestkastje te werpen. Het pluisje lijkt me een toefje witte bladluisjes. Ik heb zo’n vaag gevoel dat de fouragering moeizaam gaat. Andere jaren zag ik vorige bewoners met snavels vol sappige rupsjes rondvliegen. Die zijn er dit jaar blijkbaar niet of nog niet. De luisjes lijken mij een hongerdieet. Maar die vorige meesjes waren meestal geel, deze zijn wittig en bruingrauw op hun kopje. Misschien maakt dat wat uit. Een vleugje wind voert een min luchtje mee. Als het maar niet uit het kastje komt, schiet het door me heen.
Klik hier voor het hele verhaal.
27 mei 2019
Praatje
Doris Day. Een praatje bij een plaatje
Op 13 mei 2019 overleed Doris Day op de leeftijd van 97 jaar. Zij was een van de sterren aan mijn jongensfirmament. Vandaar dit eerbetoon dat net wat verder gaat dan een plat In Memoriam.
Doris Day was van 1922. Haar echte naam was Doris Mary Ann Kappelhoff en zij had volgens ingewijden Groningse roots. De wieg van opa Franz zou in Loppersum hebben gestaan. Doris presenteerde zich voor het eerst aan mij op een filmsterrenplaatje dat zat ingesloten in een pakketje chewing gum. Als EMM, onze Hilversumse familie-voetbaclub, thuis speelde kregen wij van opa Schootbrugge in de rust een dubbeltje “voor wat lekkers” uit de “Keet van Peet”.
Het echtpaar Peet was in die jaren van doorslaggevend belang voor het functioneren van EMM. De zonen Peet brachten op vrijdagavond op de fiets de opstellingen van het eerste en het tweede team rond. En een van de vele taken van vader en moeder Peet was de uitgifte van versnaperingen in de rust. Mijn opa was een echte kindervriend en hij begreep dat jochies van een jaar of zes / zeven even moesten bijkomen voordat de beslissende tweede helft begon. Al snel lag de keuze vast: klapkauwgom. Uiteraard om bellen te blazen, maar meer nog vanwege het bijgesloten plaatje waarop een filmster was afgebeeld.
Lees hier het hele verhaal.
4 mei 2019
Praatje
Mei 2019. Oorlog is nooit ver weg
Mei, een maand van denken en herdenken, want oorlog is nooit ver weg.
Laat je niks wijs maken. Oorlog is nooit ver weg. Is het geen hete oorlog dan wel een koude. Clausewitz meende dat diplomatie niets anders was dan de voortzetting van een oorlog met andere middelen. Een andere Clausewitz vergeleek het Eurovisie Songfestival met een oorlog die met andere middelen wordt uitgevochten. Rinus Michels deed een duit in het zelfde zakje met zijn uitspraak dat voetbal oorlog is. Misschien moet je zeggen: voetbal was (ooit) oorlog, maar binnen noch buiten het veld wordt die uitleg door iedereen gedeeld. Als een gesprekje over dit thema te explosief wordt, heb ik altijd als ontsnapping de toevoeging: rustig nou, was is verleden tijd, maar wel onvoltooid verleden tijd. Ik reken niet direct op begrip maar een moment van verwarring is voor mij al voldoende om me snel uit de voeten te maken.
Lees hier verder.
26 maart 2019
Praatje
Albert Smulders. De Wonderdokter van Bergeijk
Albert Smulders is een legendarische naam in de kringen van de Utrechtse studentenvereniging Veritas. Albert arriveert 1934 in Utrecht om er medicijnen te studeren. Dat gaat moeizaam omdat hij nogal wordt afgeleid door andere zaken die hem bezighouden, zoals de beleving van het katholicisme. Een korte impressie van een bijzondere persoon in een andere tijd met nogal afwijkende ideeën. Op basis van een biografie door neef Hans Smulders.
Introductie
Dit artikel verscheen eerder in het reünistenblad van de Utrechtse studentenvereniging Veritas (april 2017). Hoofdpersoon is Albert Smulders die in 1934 lid werd van Veritas. Een Veritijn uit een grijs verleden. Ter illustratie: Albert had in 1939 de twijfelachtige eer om het jubileumboek aan het Veritasbestuur te mogen aanbieden. Herdacht werd het halve-eeuwfeest. Dit jaar bestaat Veritas al weer 130 jaar. We zijn tachtig jaar verder! Langzaam maar zeker worden de draadjes met die eerste halve eeuw dunner. Ze staan op knappen. Veel zijn er al geknapt. Hoe nu Albert Smulders?
Er is altijd een verhaal achter het verhaal. Het verhaal achter Albert loopt via Nicolaas Schweizer en Wijnand Hoogstraten. Oudgedienden van Veritas en nu niet meer onder ons. In het septembernummer van 2012 (nummer 61) hadden wij een plaatje staan van de voorpagina van de Vox Veritatis van 11 december 1946. Dat was een extra editie, gewijd aan de uittocht (ook bekend als De Grote Veldtocht met als codenaam: Action Barbousse) naar Nijmegen waar een dag eerder de sociëteit Roland van Carolus Magnus door een leger Veritijnen onder de voet was gelopen, waarbij eerlijkheidshalve moet worden aangetekend dat er van enig verzet geen sprake was. Dat alles onder het praesidiaat van Nico Schweitzer ('46 / '47) die in verband daarmee later door kardinaal De Jong op het matje werd geroepen. Toen Nico, op dat moment emeritus-hoogleraar oogheelkunde in Groningen, deze achterkant onder ogen kreeg, riep dat zoveel herinneringen bij hem op dat hij contact met mij zocht. Het resultaat was een uitgebreid artikel over deze historische gebeurtenis in het volgende nummer van de RVox.
Lees hier verder.
19 maart 2019
Praatje
Sensationeel
De opvallende prestatie van Ajax in zijn wedstrijd tegen Real Madrid op 6 maart 2019 bracht bij Espunt herinneringen naar boven aan andere sensationele wedstrijden uit zijn jeugd. Mysterieuze krachten in de sport in het algemeen en in het voetbal in het bijzonder.
Wembley, 25 november 1953
De teams van Hongarije, met voorop Ferenc Puskas, en Engeland, aangevoerd door Billy Wright, betreden het heilige gras van Wembley waar Engeland nog nooit had verloren van een continentaal team. Als ze het veld weer verlaten hebben de Engelsen een sensationeel pak slaag gehad van de Hongaren. Het werd 3 - 6.
Op 18 mei 1993 kwam SV Nootdorp 7 samen in Gouda in een betaalbare eetgelegenheid waarvan ik de naam niet kan noemen. Om het einde van het seizoen te vieren en de eenheid van het team te bevestigen. Die eenheid had twee gezichten. Je zou het een Januskop kunnen noemen, maar dat klinkt niet erg vriendelijk en voegt weinig toe aan dit verhaal. Laten we het maar op twee gezichten houden. Enerzijds het hoopvolle gezicht van een groep voetballers, mannen op leeftijd die nog altijd droomden van nieuwe successen en die niets wilden weten van illusies. Hun probleem was volgens hun coach, trainer-pikeur W., dat ze er niets voor lieten staan. Een terecht verwijt maar een beetje hypocriet omdat hij het ook niet voorleefde. Ze leefden volgens W. niet naar hun ambities en ze luisterden niet hem.
Lees hier verder.
4 maart 2019
Praatje
1945, ook mijn jaar
Een uitgebreide versie van een artikel dat in 2005 verscheen in het reünistenblad van de Utrechtse studentenvereniging Veritas. Het jaar van de bevrijding, van mijn geboorte, van de geboortegolf, Hilversum na de bevrijding, de Canadezen en de Canadese oorlogsbruiden
Aai em hepie woor is finnish
Het jaar 1945 is onbeschrijfelijk. En daarvan kan een schrijversbrein op hol slaan. Juist nu, bijna 75 jaar later, nu steeds vaker aangevreten herinneringen gecompleteerd moeten worden met verbeelding, nu een nieuwe generatie niet meer kan terugvallen op ooggetuigen. Nu we ons eigen verhaal moeten maken op basis van wat er bewaard is gebleven: rapporten en dagboeken, overlevering, beelden van vergeelde foto’s, schokkende filmopnamen. 1945, een jaar van ultieme emoties, extreme reacties op een extreme periode. Licht versus duisternis. Liefdevolle chaos na liefdeloze orde. Het uitgeputte lijf dat weer tot leven komt, dat leven zoekt en leven wil.
Boven de titel staat: Aai em hepie woor is finnish. Toen ik deze tekst voor het eerst zag staan, kostte het me moeite om er chocola van te maken. De lezer mag het hier al proberen, hij mag ook gewoon doorlezen dan komt de verklaring (min of meer) vanzelf.
Lees hier verder
22 februari 2019
Praatje
Sprankelende Spruitjes
De jaren vijftig worden vaak in een beweging weggezet met het spruitje. Espunt put uit zijn jeugdherinneringen en laat een wat breder perspectief doorklinken. Relativeren en knipogen, het is ook een kunst.
Het spruitje is iets groens. In de jaren vijftig, mits in het goede jaargetijde, stond het minstens eenmaal per week op het menu van de familie Doorsnee. Om hem verteerbaar te maken dient de spruit verwarmd te worden. Niet te lang maar wel lang genoeg om het eenvoudige interieur van onze jeugd te vullen met dat o zo karakteristieke luchtje. Een geur die ons ertoe bracht om nog even buiten te blijven als moeder ons voor de maaltijd naar binnen riep. Als het even kon waren wij namelijk buiten en in geval van spruitjes wilden we dat graag zo houden.
Lees hier verder.
13 februari 2019
Column voor Nootdorp Nu
Naamvallen
Column in de februari-editie van Nootdorp Nu. Namen kiezen en namen geven, het is tegenwoordig allemaal niet meer zo vanzelfsprekend.
Lees hier verder.
10 februari 2019
Praatje
Dit artikel verscheen eerder, in wat minder uitgebreide vorm, in de Reünisten Vox, nr 77, januari 2109.
Jan Veldhuis en de rijke Veritijnse microkosmos
Interview met Jan Veldhuis, praeses van Veritas in het jaar 62 / 63 en, onder meer, van 1986 tot november 2003 voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht.
Lees hier verder.
10 februari 2019
Poëzie
De Vier Elementen
Vier gedichtjes waarin de vier klassieke elementen, water, vuur, aarde en lucht centraal staan.
Lees hier verder.
5 februari 2019
Poëzie
Straattaal
Een verzameling versjes en gedichtjes waarin straten, pleinen en stegen centraal staan. De verzameling vindt haar oorsprong in mijn betrokkenheid bij het Delftse Straattheaterfestival De Mooi Weer Spelen waar in in de jaren negentig nauw bij betrokken was. Zo nu en dan komt er een gedichtje bij.
Lees hier verder.
2 februari 2019
Poëzie
Vrijheid 1
Op 31 maart 2019 werd de Poëzieweek ook in Lansingerland afgetrapt. Espunt mocht eigen werk ten gehore brengen mits het thema Vrijheid aan de orde kwam. Een geslaagde bijeenkomst in de bibliotheek in De Stander. Op de afbeelding samen met collega Arie van Driel wachten op onze beurt.
Wat is vrijheid?
Wat is vrijheid zonder muren?
Wat is vrijheid zonder grens?
Wat is vrijheid zonder buren?
Een superstar maar zonder fans
Lees hier verder.
23 januari 2019
Kort verhaal
Een goed begin is de halve dag
Zomaar een halve dag in het bestaan van Espunt. Maar geen halve dag is hetzelfd en soms zit het ook nog tegen.
Winter. Het is exact 12.00 uur als ik deze regel inzet. 23 januari 2019. De winter is nu echt op gang gekomen. Als ik naar buiten kijk, is het wit. Een paar musjes proberen, pendelend tussen een vetbolletje en wat overgebleven witte rijst, hun brandstofvoorraad op peil te houden. Of dit winter genoeg is om de klimaatdiscussie te laten kantelen, blijft nog even de vraag.
Onderweg naar de zolder, naar mijn schrijvershol, had ik nog heel andere voornemens. Ik was vast van plan om een beschouwing over het feest in mijn studententijd op mijn website te zetten. Gisterenavond verzandde ik echter in een haperende internetverbinding. Niet ongebruikelijk maar daarom niet minder frustrerend. Bij ons gaat het ongeveer zo.
Lees hier verder.
22 januari 2019
Praatje
Hi, Ha, Hop Marjanneke
Wat weet Espunt nog van zijn studententijd? Te weinig. Maar hij doet zijn best nu het nog kan. Feesten, hoe was het daar mee?
Kan het koortsachtig voortijlende heden zo enerveren dat een mens tijd te kort komt om de data uit het korte-termijngeheugen tijdig en ordelijk te back-uppen? Het lijkt wat in tegenspraak met de veel gehoorde opvatting dat ervaringen beter worden vastgelegd naarmate de indrukken beter doen waar ze voor bedoeld zijn: indruk maken. Maar moet ik de nevels waarin mijn Utrechtse beeldengalerij al vele decennia gehuld gaat, dan toch toeschrijven aan al dat lauwe jaren-zestigbier, dat te rap werd getapt en te vlug werd genuttigd omdat het te snel verdampte? Nee, ik houd het persoonlijk liever op de eerste verklaring. Het Utrechtse studentenleven was voor een eenvoudige maar levenslustige Hilversumse jongen uit een eenvoudig ambtenarenmilieu gewoon wat te veel van het goede. Overweldigend nieuw en spannend. Dat leven was een feest, dat leven was verrukkeluk. Met alle zintuigen op scherp verkeerde mijn redeloze en radeloze brein, dat op geen enkele wijze was geprepareerd voor de belevenissen die in september 1963 van start gingen, continu in alarmfase III. We zouden nu zeggen: code rood omdat we nu eenmaal in een beeldcultuur beland zijn. Voor adequate registratie van al het heerlijks was gewoon geen tijd. Het brein was niet opgewassen tegen de doordenderende DDOS-aanval. Ik kan het echt niet anders zien.
Lees hier verder.
19 januari 2019
Praatje
Hoe vruchtbaar is de Sint nog?
Herinneringen aan de eerste moeizame stappen van Espunt op de lange weg richting Sint Nicolaas.
De dag na Sinterklaas
Het is 6 december 2003, de dag na Sinterklaas. Gisteren nog werd ik in een brandweerwagen bij een basisschool afgezet. Een paar van mijn Pieten zaten in doodsnood op het dak. Hoogtevrees. Met een zekere schaamte had ik de brandweer te hulp moeten roepen. Pieten met hoogtevrees, dat getuigt van ondeugdelijke selectie. En daarvoor ben ik zelf verantwoordelijk. In de Trouw van die ochtend stond op de voorpagina een foto van de Sint, samen met een Piet, en duidelijk in volle haast op weg naar het volgende adres. Er staat nog een derde persoon op die foto, ook in een lang gewaad. Iemand van allochtone afkomst, zo te zien Marokkaans. Hij kijkt op zijn best verbaasd, maar als iemand zou zeggen dat er eerder sprake is van afkeer dan zou ik daar geen moeite mee hebben.
18 januari 2019
Herinneringen aan de Mooi Weer Spelen 1996
Met het Knipoogedicht, het Straatversje en het afscheidslied van Huib van Walsum.
Het Delfts Straattheaterfestival De Mooi Weer Spelen beleefde in 1996 zijn negende editie. De negen, de Enneade uit de Tarot, de laatste der enkelvoudige getallen. Voorbij de 9 ligt de oneindigheid van de meervoudigheid.Of deze overwegingen een rol hebben gespeeld bij de keuze van het festivalthema weet ik niet meer. Wat ik wel weet is dat we in gedachten de 9 inderdaad zagen als een sprong naar het hele grote, het hele erge, kortom, een sprong in het duister. De leuze werd: There 's magic in the air. Het moest een weekend worden waarin het gevecht tussen goed en kwaad, tussen duister en licht de toon zou zetten. Al vroeg in het jaar werd de Delftse goegemeente er op voorbereid dat de toekomst van hun mooie stad op het spel kwam te staan.
Lees hier verder.
13 januari 2019
Praatje
Hoe Lang Nog Leve de Sixties?
Espunt is onmiskenbaar een jongen van de Sixties. Ooit was hij daar heel trots op. En hij zal ze ook zeker niet verloochenen. Maar na een halve eeuw zijn niet alleen de Sixties geschiedenis geworden, het zal niet lang meer duren of voor Espunt zal het zelfde gelden. En misschien geldt dat al maar heeft hij dat in zijn ijdele bijziendheid nog niet in de gaten. Hoe het ook zij, tijd voor een associatieve terugblik.
Paus Johannes Paulus II vond in 2001 dat het afgelopen moest zijn met kerkelijk gezang in de moedertaal. De Kerk had immers maar één moedertaal en dat was het Latijn. Een van de dwalingen van het Tweede Vaticaans Concilie moest hiermee worden rechtgezet. De pauselijke correctie paste naadloos in een algemene trend die je zou kunnen omschrijven als het grote afbranden van de Jaren Zestig.
De spin-off van de jaren zestig, zeker, ook mijn jaren zestig, liepen in 2001 op hun eind. De zelfbenoemde voorhoede uit het veelbesproken decennium had zijn wilde haren af laten knippen en de broek van een spietje voorzien. Voorzichtig begon de voorhoede uit te kijken naar de welverdiende rust waar zo lang voor was gespaard. En intussen werd de protestgeneratie door volgende generaties tegen het licht van de historie gehouden. Wat was er eigenlijk terechtgekomen van al die idealen? Die grote woorden? Soms ordinaire arrogantie. Was het achteraf gezien wel zo bijzonder geweest? Waren wij wel zo bijzonder geweest? Of waren die luid bejubelde jaren zestig niet anders dan een natuurlijk vervolg geweest op de jaren vijftig omdat de loop van de geschiedenis nu eenmaal niet in hapklare brokjes kan worden opgediend? Waren wij ook niet, net als al die andere generaties, een speelbal geweest van het lot? Van toevalligheden? Van coïncidenties? Omdat de dingen nu eenmaal gaan zoals ze gaan en omdat daar geen lieve vader of moeder iets aan kan veranderen. Zoals ook onze ouders de veranderingen die er wel degelijk waren, grote veranderingen zelfs, niet konden tegenhouden. Hadden wij het zelf eigenlijk wel gekund? Als we gewild hadden. Niet zo boeiend, want we wilden niet. Daarvoor sloot de tijdgeest te nauw aan bij wat een jongeling van binnen voelde en ongetwijfeld nog altijd voelt: behoefte aan vrijheid, aan afzetten tegen, aan spanning en opwinding, aan verbinding met andere jongelingen, aan kansen krijgen, aan afstemmen op nieuwe vibraties.
Lees hier verder.
9 januari 2019
Column voor Nootdorp Nu
PEN-huisjes in Zuid-Holland
Deze eerste Kringel van 2019 heb ik gewijd aan Jan van der Sman, Nootdorper en onvermoeibaar tekenaar van Nootdorpse dorpsgezichten. Aanleiding was het verschijnen van een boekwerk met een uitgebreide selectie van zijn pentekeningen.
Lees hier de column.
