Kort verhaal, 25 april 2017
Gouwe Handjes
‘U bent al vroeg bezig, oom. Ik had eerst nog even willen stofzuigen.’
‘Laat maar een keertje, Winnie. Een weekje overslaan, dat overleef ik wel.’
‘Ja, dat is wel zo, maar u bent ook de jongste niet meer en ik heb beloofd goed voor u en voor tante te zorgen. Zoveel boeken, zoveel papier, dat geeft nu eenmaal stof en stof kan op je longen slaan.’
Met de stofzuiger in de hand laat de jonge vrouw haar blik door de imposante studeerkamer dwalen. Ze pakt een boek uit de boekenkast en blaast over de bovenzijde. In een bundel vroege zonnestralen licht een fikse stofwolk op. ‘Kijk oom, dat bedoel ik nou. Dat dwarrelt rond en dat ademt u straks allemaal in.’
‘Ach, op mijn leeftijd til ik daar niet zo zwaar meer aan, Winnie. Ik heb ook dit jaar mijn winterbronchitis weer glansrijk overwonnen. Trouwens, waar hebben we het eigenlijk over. Wat dacht je hiervan?’ Triomfantelijk houdt de oude man zijn pijp omhoog.
‘Ja, het kan altijd nog erger,’ zegt de jonge vrouw. ‘Dat is nou echt een milieuvervuiler. Wat een rommel produceert zo’n pijp. Maar dat niet alleen. Weet u nog, vorige week?’
‘Nee, vertel eens?’
‘Ik trof u in de hal op weg naar het toilet.’
‘Moet ook gebeuren, dacht je niet?’
‘Natuurlijk. Maar er kwamen fijne sliertjes rook uit de zak van uw colbert. En dat is natuurlijk niet natuurlijk.’
‘O jee, wat was er aan de hand?’
‘U had uw brandende pijp in uw zak gestopt.’
De oude man schiet in de lach.
‘Jíj dacht natuurlijk, mijn oude oom is flink dement aan het worden.’
‘Nou ja, om eerlijk te zijn schrok ik wel een beetje.’
‘Niet doen, Winnie. Dat was geen dementie maar verstrooidheid. En geloof me nou maar, dat is echt wat anders. Weet je dat Einstein vaak met twee verschillende sokken werd gesignaleerd? Nou, die was om den donder niet dement. Die zat te broeden. Op een van de allergrootste intellectuele prestaties van de mensheid. De relativiteitstheorie. Dan zijn sokken even wat minder belangrijk, snap je.’
‘Ja oom, dat begrijp ik. Ik weet dat u ook zit te broeden. Al heel lang.’
‘Zo is het, Winnie. En dat houdt me op de been. Mijn pijp, de historie van de VOC en de piano van mijn lieve Eugenie, zie daar de pijlers van mijn bestaan. O ja, en jouw aanwezigheid. Je moest eens weten hoe blij ik ben met jouw hulp, jouw vrolijkheid, jouw zorgzaamheid.’
De oude man knikt even om zijn woorden kracht bij te zetten. Hij beziet zijn nichtje. Wat is ze opgeknapt na al die drugsellende. Het is gewoon weer een mooie meid. Als je goed kijkt, zie je natuurlijk nog wel wat sporen van haar treurige verleden. Maar dan moet je wel goed kijken en dan moet je ook nog weten wat zich heeft afgespeeld. Nu dat vriendje nog lozen en dan kan ze eindelijk echt aan haar eigen leven beginnen.
Voorlopig is hij maar wat blij dat ze het mogelijk maakt dat hij samen met Eugenie dit prachtige huis kan blijven bewonen. Samen met Eugenie. Nou ja, samen? Ach, wat heet samen.
‘Ik doe het heel graag, oom, voor u en tante Eugenie. Dat moet u echt geloven.’
‘Geen spoor van twijfel, Winnie. Geen spoor. Ik zou me zonder jou geen raad weten. Trouwens, laten we Rob niet vergeten. Zijn gouwe handjes hebben ons al vaak uit de brand geholpen. Heeft hij intussen weer een baan?’
‘Het is best lastig, oom. Hij is inderdaad heel handig. Maar hij heeft geen enkel diploma. En zonder diploma begin je tegenwoordig niks. Gelukkig heeft hij regelmatig een klusje. En samen met wat ik hier verdien redden we het net.’
‘Goed zo. En jij ook een beetje aan je gezondheid denken, hoor Winnie. Soms zie je er…, hoe zal ik het zeggen…, een beetje vermoeid uit… Beloof je dat?’
‘Ja oom, dat beloof ik. Ik ga maar even kijken of ik bij tante Eugenie nog wat kan doen.’
‘Wacht even.’
De oude man pakt een roze blad papier en krabbelt er met zijn vulpen een boodschap op.
‘Wil je dit aan haar geven, Winnie? Doe haar de lieve groeten en zeg haar dat ik gisterenavond weer erg heb genoten van haar pianospel. Chopin, als ik het me goed herinner. Prachtig.’
‘Zal ik doen, oom.’
In gedachten verzonken blijft de oude man achter. Hoe lang is het nu al weer geleden dat Eugenie op een ochtend met het bericht kwam dat ze weg wilde? Ze had er lang mee rond gelopen, de aarzeling had eindeloos geduurd, maar nu kon ze het niet langer meer voor zich houden.
Hun huwelijk was langzaam maar onafwendbaar geëindigd in een vreedzaam naast elkaar leven. Geen ruzie, geen haat, maar ook geen diepe band meer. O zeker, er was verwantschap, vriendschap, maar volgens Eugenie was de zielsverwantschap opgelost. Verdwenen. In de kern was het vuur gedoofd.
Eugenie heeft Indische wortels. Sterker nog, zij stamt uit een adellijk geslacht. Misschien had dat er iets mee te maken. Andere cultuur, andere beleving. Andere eisen aan het leven. Andere verwachtingen. Hij begreep wel wat ze bedoelde maar voor hem was dit het normale lot van een lang en harmonieus huwelijk. Zo ging het nu eenmaal en daar moest je dan maar het beste van proberen te maken.
Welnu, dat beste was voor Eugenie duidelijk iets anders dan voor hem. Hij moest toegeven dat zij het leven altijd meer had uitgedaagd dan hij. Hij had haar daar ook alle ruimte voor gegeven. Had nooit moeilijk gedaan als ze weer eens wat wilde, of wat wilde hebben. Hij had zelfs nooit geklaagd toen duidelijk werd dat hun huwelijk kinderloos zou blijven. Overigens voor Eugenie net zo’n grote teleurstelling als voor hem.
Als succesvolle reder van een aanzienlijke vloot vrachtschepen kon hij zich zijn ruimhartigheid permitteren. Hij had succes gehad. Misschien was daarom zijn voorraad ambities tenslotte wel uitgeput geraakt. Op het eind van zijn leven was er rust in zijn lijf en in zijn hoofd gekomen. Een aangename ervaring.
Vanuit zijn redersachtergrond was hij op het VOC-pad gekomen. Van interesse werd het na de verkoop van zijn bedrijf een hobby die hem steeds meer in beslag nam.
Eugenie was er altijd wat ambivalent in geweest. Het was ook haar geschiedenis, maar het was een geschiedenis waar ze liever niet aan herinnerd wilde worden.
In liefdevol overleg kwamen ze tot een elegante oplossing die recht deed aan de ontstane situatie. Het ruime huis bood daar de gelegenheid voor. Hij zou op de begane grond gaan wonen, zij zou de eerste verdieping betrekken en de ruime zolderverdieping werd bestemd voor gemeenschappelijk gebruik.
Dat gemeenschappelijke gebruik betekende sinds ongeveer een jaar dat daar Winnie en haar vriendje Rob bivakkeerden. Verder spraken ze af dat ze één keer per week, op zondag, samen zouden dineren. Eugenie liet weten dat het in haar cultuur volstrekt acceptabel was dat ook in de nieuwe situatie erotische contacten mogelijk bleven. Zij stond er in ieder geval voor open.
Tot voor enkele jaren hadden ze ook naar deze afspraken geleefd. Ze bedreven de liefde sporadisch maar vol overgave en tot volle tevredenheid. Meestal ging het initiatief van Eugenie uit. Subtiel. Met een ruime “aanlooptijd”. Maar ook hier eisten de jaren hun onverbiddelijke tol.
Kort na de komst van Winnie liet Eugenie via een uitgebreide brief weten dat ze vanaf nu alleen nog schriftelijk contact wilde onderhouden. Winnie zou als “postiljon d’amour” fungeren. Hij moest het zien als een “loslaten in liefde”.
Hij accepteerde het gelaten ook al omdat hij na een val zo slecht ter been raakte dat het beklimmen van de trap praktisch onmogelijk werd. Ze zou wel voor hem blijven spelen. Iedere avond zou ze haar deur open zetten. Als hij hetzelfde zou doen, zou er een band tussen hen blijven bestaan. Een band van muziek. Muziek die de hemel op aarde bracht.
Toen hij de hele situatie aan Winnie uitlegde, moest zijn nichtje glimlachen en had ze gezegd: ‘Wij proberen de hele dag via de toetsen van onze smartphone contact met de wereld te houden, u doet het via de toetsen van een piano. Eigenlijk veel intiemer. En waarschijnlijk veel effectiever.’ Een diepzinnige opmerking die zijn geloof en vertrouwen in zijn nichtje aanzienlijk had versterkt.
#
Winnie vervult haar boodschappersrol tot wederzijdse tevredenheid. En als Eugenie iets bijzonders wil aanschaffen, wat nogal eens voorkomt, zorgt Winnie dat de wensen ‘beneden’ bekend worden. Waarom zou hij moeilijk doen als ze kleding nodig heeft of iets moois voor zichzelf heeft gezien. Ze heeft smaak en kent de waarde van kunst en sieraden. Zo lang zij hem ’s avonds beloont met het wonder van haar slanke vingers, die al die wonderschone melodieën weten op te roepen, is het hem goed. Diezelfde slanke vingers die hem vroeger zo vaak hebben betoverd als ze hem vol liefde aanraakten op een wijze die alleen voor Oosterse prinsessen is weggelegd.
