Nadat ik de opmerkelijke rol uit zijn verpakking had bevrijd, moest ik bekennen dat ik de toegepaste print toch wel een erg ludieke verheffing vond van wat normaal zo bitter weinig aandacht krijgt. Ja, bij schaarste, als er op grote schaal gehamsterd wordt, laat de rol zijn ware blotebillengezicht zien. Als de rol de hoofdrol wordt, voelen we even de angst dat we met lege handen aan de slag moeten. Vooral de jeugd raakt dan in paniek. Niks gewend. Erg verwend. Oudere generaties hebben zich nog moeten redden met repen krantenpapier. Niet ideaal, maar beter dan niks. En die oudere generaties lezen vaak nog de papieren krant, zeker als ze het wekelijkse cryptogram waarderen. Met een smartphone wordt het al gauw behelpen.
Tja, een sudoku op de rol, hoe moet dat? Het begint er al mee dat je op dat WC-papier niet kunt schrijven. Ergernis! En stel dat je dan toch iets van een oplossing op papier heb gekregen. Daar gaat dan acuut een bruine streep doorheen, in ieder geval geen beschaafd goed-teken. Het klopt niet. Nog erger is dat de scheurlijnen dwars door de sudoku’s lopen. Niet over nagedacht door het ingehuurde marketingbureau. Dat versterkt het gevoel van trieste nutteloosheid nog eens aanzienlijk. Overigens bleek bij rondsnuffelen op internet dat er tegenwoordig van alles op het toiletpapier wordt gedrukt. Het sudoku-idee is nauwelijks uniek. Dan kun je er zomaar een euro meer voor vragen. Er is duidelijk een markt voor lieden die overal schijt aan hebben, dan wel aan specifieke zaken, en die dat ook willen beleven en misschien ook wel tonen.
Aanvankelijk heb ik de rol enkele keren aangesproken, maar dat begon me al snel tegen te staan. Er klopte iets niet. De aanblik van die eindeloze waslijst van sudoku’s hinderde mijn “frei schwebende” benadering van het Scryptogram. Was het niet beter om de rol een nieuwe identiteit te geven? Was het niet eerder een voorbeeld van volkskunst, bedoeld voor hippe Vinexwijken? Zeker in deze tijd van genderneutraliteit en vrouwenverheffing is toiletkunst een hachelijke expressievorm.
Potprotest
Bijna exact tien jaar geleden, op 30 januari 2020, kwam het Noordhollands Dagblad al met het volgende opmerkelijke bericht:
Kunst of een voorwerp dat discriminerend is voor de vrouw? Het Duitse stadje Lüchow, 140 kilometer ten zuidoosten van Hamburg, staat op zijn kop. Aanleiding vormt de mannen wc in het lokale Rolling Stonesmuseum. Daar heeft de 62-jarige eigenaar, Ulrich Schröder, een aantal urinoirs - plat gezegd pisbakken - laten ophangen in de vorm van een opengesperde mond, inclusief knalrode lippen.
De bakken, ontworpen door de Utrechtse Meike van Schijndel, zijn afgeleid van het Rolling Stoneslogo dat bij het album Sticky Fingers (1971) werd geïntroduceerd. Het logo, inclusief uitstekende tong, werd in 1970 onder de titel ’Tongue and Lip Design’ ontworpen door de Brit John Pasche.
In Lüchow staat Van Schijndels creatie bekend als ’Kisses-urinoiren’. In de lokale media regent het nu klachten van vrouwen die aanstoot nemen aan de pisbakken. Een aantal heeft zich ook bij Schröder zelf gemeld. Volgens de museumeigenaar, een voormalige bankier, gaat het echter om kunstobjecten. Hij stelt verder dat bij het Stoneslogo ook niet te zien is of het de mond van een vrouw of een man is. Bij de gemeente zit men met de zaak in de maag aangezien er 100.000 euro subsidie voor het museum is gegeven.
Burgemeester Hubert Schwedland heeft iedereen die aanstoot neemt aan de urinoirs aangeraden er met een grote boog omheen te lopen. „Voor mij is het duidelijk een kunstobject”, aldus de burgervader. Schröder is ook niet van plan ze weg te halen. Zeker niet nu de hele affaire hem alleen maar gratis reclame oplevert voor zijn museum.
Het Kleinste Kamertje
Zou mijn sudoku-rol in zo’n omgeving niet beter tot haar recht komen? Ook deze overweging werd snel gecanceld. Toen ik eens wat rondsnuffelde op internet bleek, zoals al opgemerkt, het artistiek upgraden van de pleerol overweldigende vormen aangenomen te hebben. Noem het decadentie, maar blijkbaar is de neiging tot het opleuken van alledaagse zaken, het gewone een beetje bijzonder maken, diepgeworteld en daarmee commercieel interessant. Hoe leuk is het niet als bezoekers met een grote glimlach van jouw kleinste kamertje terugkeren en zich met een vette knipoog weer in de groep voegen? En als het zo werkt kan het snel gaan, zoals het omikronvirus laat zien. Dan hangen er al gauw stratenvol komische rollen om het kleine leed wat te verzachten.
