Columns voor Nootdorp Nu, 2017
Nootdorp Nu is een huis-aan-huisblad in Nootdorp dat iedere maand verschijnt. In 2010 kreeg ik het verzoek om iedere maand een column te schrijven. Ik doe dat uit hoofde van mijn functie als voorzitter van de stichting Kringloopwinkel De Wisselbeker. De kringloopwinkel is een inspiratiebron maar ik neem alle vrijheid om over alles te schrijven dat mij bezighoudt en dat hopelijk ook voor de ontvanger van het blad de moeite waard is. Hierna de columns die in 2017 zijn verschenen.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Een boom vol engelenhaar
Kerstmis. Mooi. Ontroerend. De hoofdpersonen, de grote lijn, kennen we nog net. Bijverhalen? Bijfiguren? Geen idee. Boeiuhhhh. Daarom nu even aandacht voor de Engel, de boodschapper tussen hemel en aarde.
Het verhaal begint met een Engel die een jonge vrouw vertelt dat ze in verwachting is. De Aankondiging of Annunciatie. Minstens zo vaak afgebeeld als de geboorte. De Aankondiging wordt gevierd op 25 maart, negen maanden voor Kerstmis. En het is niet zo maar een Engel, het is de Aartsengel Gabriël, die Maria begroet met de woorden: Wees gegroet, vol van genade, de Heer is met u. Wie voelt zich niet geraakt bij deze woorden als ze in de klanken van het Ave Maria zijn gegoten?Het begin van een drama dat zijn weerga niet kent. Drie en dertig jaar later zal deze vrouw haar zoon, die ze in een krot vol liefde ter wereld bracht, weer dragen, op haar schoot, maar nu als hij is bezweken aan de meest gruwelijke martelingen. Dat had Gabriël er niet bij verteld. Het is een historie die ontroert en waarin op allerlei momenten Engelen opduiken. Het zijn Engelen die de herders naar de stal leiden en het zijn Engelen die drie en dertig jaar later bij het graf de wacht houden. Je hoeft het niet te geloven om even stil te vallen.
Engelen en vallen. Ook zo’n dingetje. Lucifer viel uit de hemel en spookt sindsdien met zijn trawanten op aarde rond. Hoogmoed kwam voor de val. Dat gold overigens ook voor Icarus, een jongeman die probeerde met aangeplakte vleugels van een eiland te ontsnappen. Hij sloeg de waarschuwing om niet te dicht bij de zon te komen in de wind. De lijm smolt en Icarus viel te pletter. Maar zijn wij niet allemaal wat hardleers, dom of hoogmoedig? In Phoenix Arizona moesten dit jaar vliegtuigen aan de verhitte grond blijven omdat het 48 oC was. De lucht was te dun geworden om op te stijgen. En de vleugels zijn tegenwoordig ook nog gelijmd… Broeikas.
Gevallen engelen en het geval Engel. Cees Engel was een jaar jonger dan ik en ook lid van de studentenvereniging Veritas. Later hoorde ik dat deze Engel steeds weer opdook met als eretitel: De Krottenkoning. Zijn laatste kunstje was Fort Oranje. Cees studeerde keurig af als biochemicus maar stapte na een paar jaar over naar het snelle geld in de wereld van de pandjesbazen. Zijn boodschap had zelden een hemels karakter: als u niet betaalt, gaat de kraan dicht.
Als boodschappers blijven de gevallen Engelen opvallend actief. Ze beleven gouden tijden. Nooit eerder was de mens makkelijker te manipuleren. Ze weten alles van ons. We hebben het ook wel erg makkelijk gemaakt om de wereld te vergiftigen.Met nepnieuws. En zo zie je maar: Kerstmis blijft inspireren.Fijne feestdagen.
December 2017
Vlaklandverslaver
Ik heb een zwak voor dwarsdenkers en vrijdenkers. In mijn jeugd hadden we in Hilversum Klaas Dijkstra, die tot zijn laatste snik volhield dat de aarde plat is. Klaas overleed in 1969 en heeft dus niet meer mogen meemaken dat onze wereld in snel tempo platter wordt. En dan bedoel ik nog niet eens zozeer de zedenverwildering die eind jaren zestig op gang kwam. Daar is volgens een uitgetreden Duitse moslima wel wat aan te doen. Opdracht van de Allerhoogste: vrouwen met hoofddoek laat je met rust. Dus, meisjes…
Nee, het gaat me nu even om een andere vorm van verplatting. De verplatting van en door het beeldscherm. Van 3D naar 2D. Van echt naar net echt. De platte wereld van het vegende vingertje en het driftige duimpje. Als dwarsdenker zie ik een ramp naderen. Ik bekijk de Algemene Beschouwingen en zie een buikspreekpop voor een zaal vol geobsedeerde mobieloraptors. Uiteraard kunnen we op ons eigen scherm (nog) niet zien wat die mobieloraptors in zo’n belangrijke bijeenkomst allemaal aan spannende zaken langs laten komen, één ding is duidelijk, wat daar om hen heen gebeurt interesseert ze geen bal. En dat kan ik me heel goed voorstellen want de rest is ook lekker met zijn eigen mobieloraptordingetjes bezig. Plaatjes, filmpjes, muziekjes, spelletjes, agendaatjes, marktplaats, bol.com, aanbiedingen van de Liddle, de commentaren van de gewone Vlakland-Nederlander via twitter, Me-Too-en, of gewoon lekker, ongeneerd fakenieuws consumeren. Ik weet het allemaal niet, maar het is de ultieme verplettering tot een bestaan in het Vlakland. Ik zit in de trein, er stapt een lading volk in en nog voor de tjoektjoek weer beweegt zit iedereen al weer in zijn doodenge eentje met zijn schermpje te vingeren. Het geluksgevoel dat hoort bij deze eenzame verbondenheid moet mateloos zijn. Alles en iedereen om zich heen vergetend, vervangen door een oneindig veel grotere groep mede-raptors die al even verslaafd van hun bubbeltje bezig zijn.Ik heb veel verslavingen in mijn leven zien langskomen, maar deze variant is catastrofaal. En omdat iedereen er in deelt, wordt het waarschijnlijk niet eens meer als volstrekt absurd ervaren. Aan tafel, op de plee, in bed, in de klas, op straat, op de fiets, in de auto. Ze gaan al mee in de kist. Daar heb ik dan nog wel begrip voor. Maar niet voor de jonge moedertjes en soms ook vadertjes die met zo’n V2 (Vlaklandverslaver) achter een kinderwagen lopen waar ze liefst niks mee te maken willen hebben. Ik stel me voor hoe de hummeltjes wanhopig en tevergeefs oogcontact zoeken, lieve woordjes proberen te ontlokken, glimlachjes produceren. Die eerste maanden, dat is even doorbijten (zonder tanden) voor dat grut. Maar dan komt de goede Sint en krijgen ze hun eigen V2. Vanaf dat moment loopt alles op rolletjes.
November 2017
Nog even terugkijken en dan weer vooruit
Vorige maand hebben we op gepaste, lees bescheiden, wijze het 20-jarig jubileum van onze Nootdorpse kringloopwinkel gevierd. In aanwezigheid van onze burgemeester, met een aubade van het opleidingsorkest van onze harmonie, met een donatie aan de Oranjevereniging, met veel klanten en veel vrienden en bekenden. Het zal u niet zijn ontgaan, maar het staat ook wat vreemd als ik er niet nog even op terug kom. Twintig jaar. Jong nog. Jonger dan veel van de artikelen die in de winkel liggen. En veel jonger dan het gebouw waarin we al die spullen weer aan een tweede leven proberen te helpen. Zoals we het ook aan het gebouw geven.
Dat gebouw, intussen een gemeentemonument, stamt uit 1925 en heette toen School met den Bijbel. Op een oude ansichtkaart staat het schooltje met zijn twee lokalen in een verder desolaat landschap. Enige gezelschap was toen de naastliggende woning van het schoolhoofd. De omvang van die woning was enigszins vergelijkbaar met die van de school. Dat de directeurswoning er nogal riant bij staat, doet vermoeden dat men problemen voorzag met het werven van een hoofd dat bereid was met de poten in de Nootdorpse modder te staan. Het kan ook zijn dat men de woning ‘op de groei’ heeft ontworpen. Een groei die uiteindelijk beperkt bleef tot de uitbreiding met nog een derde lokaal. Toen veel later de drie lokalen niet langer toereikend waren, verliet men de school aan de Molenweg voor nieuwbouw aan de Julianastraat. Nieuwe bewoner werd de bibliotheek (1978 – 1993). In 1997 kon de kringloopwinkel in oprichting het pand huren. Op 8 november 1997 werd de winkel officieel geopend door wethouder Lely. En na een aantal jaren ijverig sparen konden we het pand in 2005 zelfs kopen.
Vanaf dat moment konden we onze nettowinst volledig gaan inzetten voor het ondersteunen van goede doelen. De afgelopen jaren voor gemiddeld 50.000 euro per jaar. Het resultaat van het harde werken van een grote groep vrijwilligers in combinatie met de goodwill bij iedereen die zijn vaak nog waardevolle ‘afdankertjes’ met enige weemoed maar soms ook wel opgelucht bij ons inlevert.
Veel steun ging er de afgelopen jaren naar projecten in Laos, Armenië, Kenia, Zimbabwe, Togo, Bangladesh, Peru en Chili. Maar we steunen ook graag doelen in ons eigen dorp. Helpen de milieulast terug te dringen is onze primaire taak, maar de mogelijkheid om op de schaal waarop we dat nu doen te helpen en te ondersteunen is de mentale brandstof waarop we draaien.
We zijn op weg gegaan naar ons volgende jubileum. Als u enthousiast bent geworden van deze Kringel, als u ons wilt vergezellen op die weg, kom dan eens langs om te proeven hoe het voelt: vrijwilliger bij de kringloopwinkel. Want dat is wel een puntje van zorg: we raken allemaal wat op leeftijd. Zo hier en daar begint er wat te kraken. De oude spulletjes vinden hun weg naar de winkel wel. Nu de nieuwe vrijwilligers nog.
Oktober 2017
Samen 20 jaar goed bezig
Op 9 september a.s. vieren wij ons twintigjarig bestaan als kringloopwinkel. Elders in dit mooie magazine vindt u er meer over. Maar het zou vreemd zijn als ik er hier ook niet even melding van maakte. Want het is en blijft toch weer een mijlpaaltje. En zeker als je nog zo jong bent als wij grijp je iedere gelegenheid aan om een feestje te bouwen. En dat doen we dan ook. Zo verwachten wij om 10.30 uur onze burgemeester, inclusief een muzikaal onthaaldoor de jeugd van onze harmonie. Er komen deskundigen die verstand hebben van ‘ouwe dingen’, andere gasten weten alles van de historie van Nootdorp, ook een oud ding. Voor de jongeren zijn er spelletjes, prijzen en lekkers. En als het regent gaan we gewoon allemaal in onze feesttent leuke dingen doen.
Wij leven in een tijd van grote verandering. Een open deur, maar toch. Al die veranderingen slingeren ons heen en weer tussen hoop en vrees. Zo zitten we in een huizenboom, zo stort de hele markt in elkaar en wil er niemand meer timmerman worden waarna we een paar jaar later een beetje sip staan te kijken waar de vakmensen zijn om alle bouwplannen te realiseren. Een voorbeeldje van ons angstaanjagendeonvermogen om meer dan twee jaar vooruit te kijken. We laten ons regeren door de waan van de dag, hooguit de hype van de week. De wereld verandert te snel en de veranderingen zijn te complex. Het barst van de deskundigen, maar met hun versplinterde kennis roepen ze maar wat over grote ontwikkelingen en scheppen daarmee voor het beleid op lange termijn meer chaos dan helderheid. En die arme bestuurders kijken naar de powerpointpresentaties en kruipen vervolgens rillend onder de wol.
Vijfhonderd jaar geleden gooide Maarten Luther een bom onder het in beton gegoten wereldbeeld van het christendom. Berusting in armoe, ziekte en noodlot werd in de eeuwen daarna vervangen door geloof in vooruitgang en het vermogen om je lot in eigen hand te nemen. Godsdienstoorlogen veranderden in economische oorlogen. Er was nog maar één uitgang: de vooruitgang. Er was nog maar één richting: omhoog, meer, groei. Maar dat het zo ook niet werkt, is de les die we nu langzaam maar zeker beginnen te leren. Ongeremde groei is op den duur niet stabiel. Sterker nog, staat uiteindelijk gelijk aan explosie of implosie.
Als kringloopwinkel hebben we in de afgelopen twintig jaar geleerd dat ook wij grenzen aan onze groei moete accepteren. Ons mooie winkeltje heeft een eindige omvang, onze bemanning kent zijn beperkingen, we willen niet vaker open en we willen ook geen dependance. We weten dat er grote, commerciële kringloopketens in ontwikkeling zijn die op onbeperkte groei koersen en de markt willen monopoliseren. Wij willen laten zien dat het ook anders kan. Dat je op onze manier ieder jaar 50.000 euro kunt weggeven aan goede doelen. En dat doen we samen met iedereen die onze aanpak waardeert en ons zijn oude spulletjes gunt. Als we dat zo kunnen houden zijn we samen in Nootdorp goed bezig! Proost!
September 2017
De kermis en een goed gevoel
Hoe belangrijker een beslissing is hoe meer het gevoel gaat meespelen. De rationalisten onder ons zullen het misschien tegenspreken, ze zullen er in ieder geval niet blij mee zijn. Maar het is niet anders, sterker nog, het zou niet best zijn als het anders was. Als de mens het bestaan zou benaderen als een computer. Als het leven een schaakspel zou zijn. Het leven is geen schaakspel, het leven is een toneelstuk. Met bizarre wendingen en als het zo uitkomt eenDeus ex Machina. En het wordt pas echt leuk op het bord als er mensen van vlees en bloed tegenover elkaar zitten. Als emoties, bluf en andere irrationele zaken meespelen. Bobby Fischer, die niet alleen goed kon schaken maar die ook flink gestoord was. De beste schakers onderscheiden zich niet omdat ze, als een computer, mijlenver vooruit kunnen denken. Dat kunnen ze niet. Maar hun ‘feeling’is superieur.
Belangrijke keuzes leunen zwaar op gevoel en emotie. Dat geldt ook voor de keuze van een partner. Dat wil niet zeggen dat het een grote loterij is. In tegendeel. In de natuur gaat het om nageslacht. Interessante eigenschappen hebben geen blijvende betekenis als ze niet worden doorgegeven. Dan sterven ze eenvoudig weg uit. Het belang van nageslacht is zo oud als het leven zelf. Veel ouder dan het ontstaan van onze ratio: het vermogen om, als een computer, tot beslissingen te komen. Dat geldt ook voor geslachtelijke voortplanting. Voortplanting op basis van een keuzemenu met gewenste genetische eigenschappen van een anonieme donor lijkt me op zijn minst hachelijk. De natuur werkt niet met afvinklijstjes. De natuur werkt holistisch en in hoge mate ‘op gevoel’. Dat wil zeggen dat we keuzes maken zonder dat we precies het waarom kunnenaangeven.
Dit alles neemt niet weg dat het natuurlijk een groot drama is dat zoveel jonge mensen tegenwoordig hun toevlucht moeten zoeken tot datingsites om toch nog een partner te vinden. Waarom durven we niet toe te geven dat we op dit, in mijn ogen kardinale, punt met zijn allen een verkeerde afslag hebben genomen?
Tijd voor de kermis. De kermis was eeuwenlang de ideale ontmoetingsplaats voor de jeugd. De jongeman die zijn plek in De Rups of het botsautootje al had ingenomen en na twee of drie loze rondjes een verlegen meisje zover kreeg dat ze naast hem plaatsnam, toegejoeld door haar jaloerse vriendinnen. De mens is een wezen van vlees en bloed. Echt contact is een lijf-aan-lijfzaak. Partners moeten elkaar kunnen ruiken. Dat klinkt wat ordinair maar er zijn aanwijzingen dat wij geurstoffen produceren die informatie bevatten over ons immuunsysteem. Voor gezond nageslacht is het belangrijk dat er ook op dit niveau een match is. Allergieproblemen lijken toe te nemen. Misschien moeten we eens naturel, zonder luchtjes, naar de kermis en dan gewoon in de rups aan elkaar gaan snuffelen. Het goede gevoel doet de rest. Want het gaat wel om een belangrijke beslissing.
Augustus 2017
Hoe is het met Kleine Johannes?
Vraag: heb je in jouw jeugd wel eens onbezonnen dingen gedaan? Ja, zullen de meesten antwoorden, een beetje lachend of wat beschaamd. Nee, zullen enkelen zeggen, maar die hebben nooit geleerd om de waarheid te spreken of lijden aan gevorderd geheugenverlies. En dan zijn er ook nog de stemmen die stil blijven. Die hadden pech en hebben het niet overleefd.
Opgroeien is leren de grenzen die aanvankelijk ouderen stelden te vervangen door grenzen die je aan jezelf stelt. De rust, reinheid en regelmaat van ooit vertalen in een soort interne gedragscode. Het lijkt erop dat we daar tegenwoordig meer moeite mee hebben. Verklaringen volop. Belangrijk is denk ik dat we in de jaren zestig het triootje rust, reinheid en regelmaat steeds meer zijn gaan zien als een uitvloeisel van de autoritaire opvattingen van voor de jaren zestig. Weg ermee! Geef de jeugd de ruimte en alles komt vanzelf goed. Is vrijheid niet het hoogste goed? Wat nou rust. We leven maar een keer. Haal eruit wat erin zit. Pak wat je pakken kan. Niet wachten. Nu. Niet een beetje. Alles. Alleen de top telt. Allemaal Master. Master of faster.
Zo leven kan natuurlijk alleen als je jong bent. Als de tank vol is en alle functies nog scherp. En dus is het nogal dramatisch om ergens een streep te trekken: tot hier ben ik jong en over de streep wordt het anders. Weg met die streep. Forever Young. Commercieel boeiend. Jeugd is te koop. Of….kopen we misschien de illusie van de eeuwige jeugd? Zoals we eigenlijk altijd hebben gedaan. Met een beetje ziel kom je bij de duivel een heel eind.
Er zijn de afgelopen halve eeuw veel kinderen met gedragsproblemen bijgekomen. Kinderkopjes gevuld met onrust. Verklaringen volop. Zijn het de ouders die zelf geen rust meer kennen? En hoe zit het met de grootouders? Regelmaat? Structuur? Hoe zit het met de hechting als er zoveel verandert in een kinderleven? Zou het kunnen dat de biologie dat niet meer bij kan benen? De biologie van 100.000 jaar oud. Die is niet voorbereid op de komst van de nannyrobot. Tieners en twintigers en dertigers en veertigers, afgebrand. Hoe normaal wil je het hebben?
Frederik van Eeden, wie kent hem niet, begon in 1887 in Amsterdam als een van de eersten een kliniek voor psychotherapie. Met collega Van Renterghem. Zij gingen iets nieuws doen met hypnose. Hun klanten hadden last van neuroses, door Van Eeden beschouwd als een beschavingsziekte ‘veroorzaakt door de versnelde pas van het moderne leven’. Slachtoffers waren zij die het nauwst betrokken waren bij dat moderne leven: zakenlieden, mensen die probeerden op de sociale ladder te stijgen en vertegenwoordigers van ‘nieuwe beroepen’. Sterker nog, een neurose werd beschouwd als een bewijs dat men met zijn tijd meeging. Een soort Ritalinbrigade avant la lettre. Het klinkt misschien vermakelijk, en de mens kan heel wat hebben, maar ooit is de rek er een keer uit. Comazuipende kinderen, is dat niet een dodelijk gebrek aan rust, reinheid en regelmaat?
Juni 2018
Voetbalzondag
De zondagen uit mijn jeugd hadden vaak een hoog voetbalgehalte. In de loop van de tijd werd dat minder. Ik ontdekte andere dingen die ook leuk waren. Maar vandaag was het qua voetbal toch weer een keer goed raak. Voor alle duidelijkheid: vandaag is zondag 14 mei. De dag dat Feyenoord misschien, je weet het maar nooit, het moet toch kunnen, kampioen kon worden. Vooral niet vergeten: voor het eerst weer na 18 jaar. Als je ziet hoeveel emoties er loskomen als het echt gaat spannen, en vervolgens gaat lukken, dan kan een mens daar bijna bang van worden. Zeker, ik bad op zondag tijdens de mis ook dat mijn grote held Jan van Berkel (Hilversum, EMM) er weer een paar in zou knallen, maar ik was toen misschien een jaar of zeven. Dan kan dat nog. In deze tijd laten ook ouderen zich volledig gaan. Ik schrijf bewust ouderen en niet volwassenen. Wij leven in een tijd waarin grote aantallen ouderen zo lang mogelijk proberen de volwassenheid uit te stellen. Soms volgt men een tussenweg: doordeweeks volwassen en in het weekend lekker niet. Dat heet halfwassen.
Ik ben overigens niet tegen emoties. Zonder emoties zouden we de hele dag wezenloos en depressief op de bank hangen. Daarom moeten we ook pas bang voor robots worden als men daar emotie in gaat stoppen. Emoties zijn belangrijk en nuttig mits we ze een beetje weten te controleren. Dat heet beschaving. Als die wegvalt, belanden we met zijn allen in de jungle. En daar is het misschien wel groen maar niet fijn. Welke emoties er hebben meegespeeld bij de duistere figuren die in de oudejaarsnacht een brandbom bij de RKDEO-kantine naar binnen gooiden weet ik niet, maar de gevolgen waar nogal rampzalig. Zo kon het gebeuren dat we op 14 mei om 13:00 uur, met een groep vrijwilligers van onze kringloopwinkel een cheque ter waarde van 5.000 euro overhandigden aan de voorzitter van de vereniging. En Hans van Kippersluis zag dat het goed was. Samen zorgen we zo voor een stipje op de kaart waar het goed toeven is en waar we naar elkaar omkijken. Veel van onze verdiensten gaan naar het buitenland. Maar we vinden dat we ook onze directe omgeving moeten steunen als daar behoefte aan is. Dat kan de scouting zijn, het orgel van de kerk, de toneelvereniging of het bejaardenwerk. Op die manier leveren de spulletjes die we in zo ruime mate ontvangen, een dubbele winst op: ze krijgen een nieuwe eigenaar en met de opbrengst kunnen we helpen waar dat nodig is.
Feyenoord kon kampioen worden en werd het ook. RKDEO moest nog één punt halen om degradatie te voorkomen, en ook dat lukte. Het werd 7-2! Als ik eerlijk ben geloof ik niet dat de kringloopwinkel daar een rol in heeft gespeeld. We moeten bescheiden blijven. Maar dat op termijn een mooie, nieuwe kantine RKDEO verder gaat helpen, daar geloof ik wel in. En dat is winst voor Nootdorp.
Mei 2017
Zeldzame metalen
Als kringloopwinkel zijn we een nietig schakeltje in wat met een nieuw modewoord heet: de circulaire economie. In september 2016 is het Rijksbrede programma Circulaire Economie: 'Nederland Circulair in 2050' gestart onder het motto: Weg met de Wegwerpmaatschappij. Een goed streven, daar zal iedereen het wel mee eens zijn. De hele natuur is gebaseerd op materiaalkringlopen, alleen de mens heeft een tijdje gedacht: na ons de zondvloed.
Als nieuwsgierig jochie was ik gefascineerd door de vraag hoeveel en welke atoomsoorten er bestonden. Het bleken er 92 te zijn en ik begreep dat alles om ons heen uit deze 92 verschillende legosteentjes was opgebouwd. Sommige steentjes kwamen heel veel voor, zoals koolstof en zuurstof, maar de meeste zeiden me niets. Ze dienden ook nergens voor. Dat wil zeggen, in mijn jeugd. Maar ik vond het stoer om die vreemde namen te kunnen opnoemen, net zoals mijn kleinzoon van vier moeiteloos allerlei namen van dino’s opsomt waar ik nog nooit van heb gehoord. Ik probeerde indruk te maken met kreten als: scandium, yttrium, lanthanium, cerium, praseodymium, en nog zo wat atoomsoorten. Het heeft me overigens nooit enig voordeel opgeleverd in de strijd om de meest begerenswaardige meisjes in de buurt. Te nerderig. Ik hoop voor mijn kleinzoon dat dino’s meer effect hebben. De bovengenoemde atoomsoorten zijn zogenoemde zeldzame aardmetalen en daarmee is al duidelijk dat ze niet uitbundig voorkomen op aarde. Sterker nog, in mijn jeugd had ook vrijwel niemand er echt belangstelling voor. Op enkele onderzoekers na.
Maar ziet, de vooruitgang is niet te stuiten en nu, ruim een halve eeuw later, worden al die exoten wel ergens toegepast, sterker nog, zijn ze onmisbaar geworden voor allerlei producten waar we zeer aan gehecht zijn zoals yttrium dat in tv’s en legeringen wordt gebruikt. Lanthanum zit in moderne cameralenzen, batterijen en opslagsystemen voor waterstof. Praseodymium en neodymium zitten onder meer in extreem sterke magneten en lasers. Terbium wordt toegepast in brandstofcellen, dysprosium in harde schijven, etc. De lijst is veel langer.
Al deze vreemde metalen komen in kleine concentraties in de aardkorst voor en zijn moeilijk te winnen. Europa heeft vrijwel niets, China is verreweg het rijkst en ook Rusland heeft interessante voorraden. En aangezien veel van deze metalen essentieel zijn voor onze high-techproducten zien Europa en in iets mindere mate ook de VS zich gesteld voor een strategisch probleem. Europa heeft vooral een probleem met: antimoon, indium, beryllium, magnesium, cobalt, niobium, de platinagroep, gallium, de zeldzame aardmetalen, germanium, tantalium, grafiet en wolfraam. En forse lijst.
De enige manier voor Europa om haar positie te verbeteren is recycling. Niet eenvoudig, maar wel noodzakelijk. Er wordt wereldwijd hard aan gewerkt. Misschien een interessant voorbeeld: Apple heeft een systeem ontwikkeld om waardevolle materialen uit gebruikte iPhones te halen. Een robot haalt in 11 seconden een iPhone 6 uit elkaar en haalt daar aluminium, koper, tin, wolfraam, kobalt, goud en zilver uit. In 2016 al voor vele tientallen miljoenen dollars. Gouden handel en erg nodig.
April 2017
Weg met die stemwijzers
Voor wie het even heeft gemist: er komen weer verkiezingen aan. De media kunnen er niet genoeg van krijgen. Wij leven in een mediacratie. De media regeren. De grootste verandering op verkiezingsgebied in de afgelopen vijftig jaar is ongetwijfeld de extreme media-aandacht. Van niets iets maken, er zijn heel veel lieden die daar tegenwoordig hun brood mee verdienen. Gebakken lucht, nepnieuws, peilingen, debatten, de mening van de gewone man. Tijd vullen, pagina’s vullen, schermen vullen. We hebben er intussen zo’n voorstelling van gemaakt dat we alleen nog met stemwijzers tot een keuze kunnen komen. Stemwijzers! Wie heeft dat bedacht? Natuurlijk worden de programma’s nu zo opgesteld dat de partijen in de stemwijzer boven komen drijven. Er is een Stemwijzer, maar ook een een StemWijzer, de Christelijke Stemwijzer, de Stemmentracker, het Kieskompas, de Jongeren Stemwijzer, de Privacy Stemwijzer, de Monetaire Stemwijzer, de Technische Stemwijzer, de Stomwijzer, de Fiscale Stemwijzer, etc. Op de site van Duurzaam Nieuws staan er 26. Er wordt gewerkt aan een speciale tool waarmee je kunt uitzoeken wat voor jou de beste stemwijzer is. Het democatische streven is: elke partij zijn eigen stemwijzer.
Verkiezingen. Dat woord komt van verkiezen. Het één prefereren boven het ander. Net even anders dan kiezen. Misschien moeten we dit idee toch eens verder uitwerken want zoals het nu gaat kan het echt niet langer. Niet meer een hokje rood maken maar een lijstje inleveren. Een top-10 of een top-20. Of misschien wel een top-2000. Wie wil je het liefst aan de macht en wie liever niet. En dan gewoon punten tellen. Het Eurovisie Songfestival hoor ik u mompelen. Precies. Meer Europa, dat willen we toch! En als er één verkiezing voorbeeldig verloopt is het wel het Songfestival. We willen toch graag dat de beste wint. Nou dan!
We kunnen natuurlijk ook een klein stapje terug doen en eens kijken hoe het vroeger toeging. Vroeger had je een paar politieke partijen die een wereldbeeld uitdroegen. Een mensbeeld. Een beeld van ons land, hoe het verder moest. Je had liberalen die geloofden in het individu en in de zegeningen van de markt. Die hadden de pest aan regels en vakbonden. Verschillen in rijkdom stimuleren om je best te doen. Je had socialisten die geloofden niet dat de markt voor een eerlijke welvaartsverdeling zorgt. Dat moest de staat doen (en nog veel meer, zodat de staat ook een mooi middel was om banen te scheppen). Die hadden de pest aan de liberalen. En dan had je nog de conventionelen die geloofden in een natuurlijke ordening met een kardinale rol voor het gezin, met eerbied voor de landman en met als motto dat die natuurlijke ordening heel goed voor zichzelf kon zorgen. Zoiets. Het was allemaal vaag maar duidelijk. Voor de invulling werden bekwame lieden naar voren geschoven. Toen was stemmen zonder stemwijzer nog heel gewoon. Nostalgie? Ja, want zo gek was dat nog niet.
Maart 2017
Hey, hey
Wat moet ons Nootdorpse kringloopwinkeltje met het verschijnsel Trump? Simpel antwoord. We hebben en krijgen allemaal te maken met de nieuwe toestand in de wereld. Ik ga die heerlijk arrogante, alwetende, mr. G.B.J. Hilterman steeds meer missen. We moeten onze visie op de toestand in de wereld nu zelf in alle eenzaamheid en in de kleine uurtjes bij elkaar googelen. Van Den Haag, Brussel, Parijs, Londen en Berlijn, van het hele westelijk front, al heel lang geen nieuws. Ik zou zeggen, het guru-veld ligt open voor een nieuwe GBJ. In dit Twittertijdperk is een achternaam niet meer nodig.
Ik herinner me nog de grote protesten tegen het optreden van de Amerikanen in Vietnam (waar ze via de Engelsen in de Franse shit waren gerold). Studenten scandeerden in de jaren zestig:
Hey, hey, L.B.J., how many kids did you kill today?
Voor mijn vader was de publieke verachting voor zijn bevrijders onverdraaglijk. De kloof met zijn studentenzoon was onoverbrugbaar. Wat een geweldig propagandasucces voor de gestaalde studentenkaders, aangestuurd vanuit de spelonken van het Kremlin. Langzaam maar zeker werd het weldenkende deel van het Vrije Westen rabiaat anti-Amerikaans. Er was een alternatief voor het verwerpelijke, misdadige, imperialistische, westerse, sociaal-economische model! Sovjet-Unie, Oost-Europa, Joegoslavië, China, Cuba, Noord-Korea, daar was de nieuwe wereld in de maak, daar schoten de rozen van Marx in bloei. Daar was het het hele jaar 1 mei. Het is een godswonder dat de Amerikanen tot op de dag van vandaag bereid zijn gebleven de veiligheid van al die geweldige en trouwe vrienden te garanderen. Garanties die onze linkse regeringen de mogelijkheid boden hun defensie te slopen en het geld in een uitdijende verzorgingsmaatschappij te stoppen.
Hey, hey, G.B.J., how many facts did you check today?
Er is natuurlijk al veel eerder van over de grote plas naar ons geroepen: lieve vrienden, beste bondgenoten, zouden jullie misschien wat meer verantwoordelijkheid voor je eigen veiligheid willen nemen, wij kunnen onze dollar ook maar een keer uitgeven. Wij moeten ook steeds meer over die andere grote plas gaan kijken. Onze reactie was een beetje: jullie willen altijd knokken daar gaan wij niet aan meebetalen. Wij hebben het beste voor met de wereld en dat waardeert de wereld. Jullie gooien bommen, wij strooien tweedehandsspullen rond (en dan zijn we bijna weer thuis). Wij houden van de wereld en van onszelf. En de wereld houdt van ons. Waarom zouden ze anders allemaal onze kant op willen komen?
Hey, hey, GHB, how many mads did you make today?
Wat een geweldige Kop van Jut om onze morele superioriteit nog maar weer eens te tonen. Ieder klap is raak. Maar dan ook niet piepen als we straks zelf een keer uit onverwachte hoek een knal krijgen en Uncle Sam geeft even niet thuis. Maar tegen die tijd hebben we Jut zo vaak geraakt dat we vast stalen spieren hebben gekregen. En trouwens, wie zou er nou boos op ons kunnen worden?
Februari 2017
Fietser rijdt 1 op 500!
De fiets is één van de triomfen van de homo Knutseliënsis. Het is dan ook hemeltergend dat dit edele hulpmiddel bij voorkeur in een gracht wordt gedumpt of wordt gejat. En dan ook nog op zo’n schaal dat onze overheid, die als eerste taak heeft ons en onze goederen te beschermen, uit pure onmacht het stelen van een fiets niet langer als een wandaad beschouwt onder het motto: als iedereen het doet, moet het haast wel het nieuwe normaal zijn en kunnen wij dus gewoon weer om vijf uur naar huis. Beleidsmatig kaltgestellt en goed voor de criminaliteitscijfers. Schande, schande, schande.
De fiets is een geschenk uit de hemel in een tijd dat wij onze relatie met Moeder Aarde opnieuw moeten uitvinden. Die “wij” klontert namelijk om goede redenen samen in rivierdelta’s. Vlak terrein. Ideaal voor de fiets!
Wij zijn als lampen die moeiteloos 400 watt verstoken. Met een kwart kunnen we wat, zoals fietsen, de rest gaat op aan warmte. Van iedere deltabewoner die op weg is naar zijn werk, gebruikt de fietser verreweg de minste energie per kilometer. Zonder tegenwind levert die 100 watt een snelheid van zo’n 24 km/uur op. In brandstof uitgedrukt: 1,5 gram vet of 2 milliliter benzine per kilometer. Een factor 5 efficiënter dan de loper en veel efficiënter dan als hij de auto pakt. In autotermen: een fietser die een beetje doortrapt, rijdt ongeveer 1 op 500. Een wonder op wielen!
Een wonder, net zoals zijn stabiliteit. Zolang je in beweging bent, valt ie niet zomaar om. En hoe dat kan, is voor zover ik weet nog steeds niet helemaal begrepen. De fiets zoals we hem nu kennen, stamt uit 1885: John Starley’s veiligheidsfiets. Na een eeuw proberen en prutsen (trial and error). Er zijn 24 variabelen die samen de stabiliteit bepalen (even los van een berijder die het vraagstuk nog aanzienlijk ingewikkelder maakt). Denk aan de snelheid, de wielbasis, balhoofdhoek, naloop, etc. Als je een fiets een zet geeft, houdt hij zichzelf overeind.
Nu nog even de fietser erop. Die heeft na wat oefenen een programma in zijn hoofd waardoor hij een dynamisch eenheid met zijn stalen ros vormt. Hoe sterk dat werkt, toont een filmpje op YouTube waarin een onderzoeker met een kleine truc het wiel en het stuur tegengestelde kanten op laat draaien. Op zo’n fiets valt niet te rijden. Het brein faalt. Pas na bijna een jaar oefenen lukte het de onderzoeker. Zijn zoontje, ook interessant, had het binnen een paar weken onder de knie. En nu het meest opmerkelijke. Als je brein eenmaal uit de wielen kan met dat rare stuur, lukt het niet meer een normale fiets te berijden! Je moet dan opnieuw ‘in therapie’ tot het brein het oude programma weer gevonden heeft. Kortom, de fiets moet ons de warme winter door helpen en kan ons ook nog het nodige over onszelf leren.
Januari, 2017
