Kort verhaal, 17 oktober 2017
De Navelstaarder
1.
‘Hier is uw koffie meneer Koudvuur.’
Waarom altijd op het verkeerde moment dat hoofd om de hoek van de deur? Ach, laat maar. Kom op, niet zeuren.
‘Zet daar maar neer, Annemieke.’
‘Heeft u vanochtend al mooie gedachten gehad, meer Koudvuur?’
‘Gedachten? Steeds moeilijker. De herinneringen nemen het over, Annemieke.’
‘Maar herinneringen kunnen toch ook heel fijn zijn?’
‘Ze zijn niet allemaal even plezierig. Ik voorzie een gekweld einde, Annemieke.’
‘Waar bent u dan bang voor, meneer Koudvuur?’
‘Dat mijn handen boven mijn graf uit zullen groeien, Annemieke.’
‘Hè, jakkes, wat een vervelend idee.’
Even blijft het stil.
‘Ik ga weer, meneer Koudvuur. Ik ben bang dat ik niet zo veel voor u kan doen.’
‘Dat begrijp ik Annemieke, jij hebt aan de koffie je handen al vol.’
‘Elke keer als ik koffie kom brengen zit u daar. Helemaal gebogen. U moet niet boos op me worden, hoor, maar soms denk ik wel eens: wat zou er in het hoofd van meneer Koudvuur allemaal omgaan?’
‘Dat wil je niet weten, Annemieke. En als ik het je zou vertellen, zou je het niet geloven. Je zou vast gillend weglopen. Ik ben een navelstaarder, Annemieke. Navelstaarders bestaan. Hier zit er één.’
‘Gut, nou begrijp ik waarom u altijd de onderste knoopjes van uw overhemd los hebt. Maar zo erg is dat toch niet? Daar kan ik wel tegen, hoor. Ik kom hier wel vreemdere dingen tegen. Er hangt hier van alles open. Geloof me maar, dat is niks bijzonders. De bewoners hebben vaak moeite met knoopjes. Maar ze zijn eigenwijs. Haakjes, drukkertjes of klittertjes, dat is voor kneuzen, vinden ze.’
‘Heb je wel eens gezien wat daar onder mijn overhemd zit?’
‘Nou, nee. Daar heb ik eerlijk gezegd nooit zo op gelet. Maar als ik nu mag raden zou ik zeggen: uw navel. Ja toch?’
‘Helemaal goed Annemieke. Wil je zien waar ik de hele dag naar staar?’
‘Liever niet, meneer Koudvuur. Ik heb niks met navels. Ik vind ze maar raar en nog lelijk ook. Dat is niet vervelened bedoeld hoor.’
‘Je hebt gelijk, Annemieke, ze zijn afschuwelijk. Ik bewonder jouw eerlijkheid. Maar misschien mag ik je toch niets vragen.’
Ik aarzel even, omdat ik besef dat ik me nu toch wel bloot geef. Maar ach, wat heb ik op mijn leeftijd nog te verliezen?
‘Kom je hier op je koffierondes wel eens bijzondere navels tegen, Annemieke?’
Het wordt me wel duidelijk dat Annemieke niet zo snel uit haar evenwicht raakt als ze zegt:
‘In alle maten en soorten, meneer Koudvuur. Geen navel is dezelfde. Maar wat maakt het uit. Het is uiteindelijk maar een navel. Toch? Wie maakt zich nou druk over zijn navel? Laat staan over de navel van zijn buurman.’
Ik moet even tot mezelf komen. Dit onnozele koffiebabbeltje gaat een bedenkelijke kant op. Ik voel hoe mijn hartslag oploopt. Langs mijn hals trekt een gevaarlijke gloed omhoog. Met een uiterste krachtsinspanning verdraai ik mijn hoofd om een blik van het meisje op te vangen dat aanstalten maakt om mijn kamer te verlaten. Ze komt hier al langer de ochtendkoffie brengen, maar door de vergroeiing in mijn nekwervels heb ik haar nog nooit goed kunnen zien. En ook deze keer lukt het me niet. Ik zie de onderzijde van een witte schort waar de pijpen van een spijkerbroek onderuit steken. Ze draagt witte gympen. Op de rechter zit een forse koffievlek. Ik moet het doen met haar stem en haar woorden. Misschien moet ik ook niet meer willen. Praten, luisteren, hoe fijn zou dat zijn.
‘Tja, wie maakt zich nou druk om een navel? Goeie vraag, Annemieke. Het antwoord is: ík. ĺk maak me druk. Niet alleen om mijn eigen navel, maar om de navel als fenomeen. Weet je Annemieke dat de navel het meest verwaarloosde lichaamsdeel is? Verreweg! Wie vraagt zich af wat die navel te vertellen heeft? In de lijstjes staat de navel nog onder de blinde darm, de amandelen en de verstandskies. We zouden hem graag weg laten plamuren door een schoonheidsdokter. Weghalen, net als tepels. Bij mannen dan. Nutteloos, lelijk, weg ermee.’
‘Ik zie dat u zich opwindt, meneer Koudvuur. Dat moet u niet doen. Straks knapt er iets. U bent ook de jongste niet meer.’ ‘Mag ik je iets vragen, Annemieke?’
‘Natuurlijk, meneer Koudvuur.’
Ze klinkt lief. Behulpzaam. Een beetje naïef? Zou kunnen.
‘Zou jij eens naar mijn verhaal willen luisteren. Ik moet het kwijt. Ik wil niet dat de mensen op het kerkhof straks struikelen over mijn handen.’
‘Waarom ik, meneer Koudvuur? Zo bijzonder ben ik nou ook weer niet. Is het niet beter dat u het vertelt aan onze vertrouwenspersoon? Of aan de psychiater? Of misschien aan de pastor?’
‘Lieve Annemieke, excuus dat ik je zo aanspreek, zoek er niets achter, mijn gevoel zegt me dat jij me kunt helpen.’
Ik hoor hoe ze haar handen langs haar schort strijkt. En ik hoor het sissen van een tong die zich losmaakt van het verhemelte. Ik voel haar aarzeling. Dan zegt ze:
‘Ik loop echt helemaal uit mijn schema meneer Koudvuur. U overvalt me. Ik wil er nog even over nadenken, mag dat? Morgen laat ik het weten.’
2.
‘Nou daar ben ik dan, meneer Koudvuur. Ik ben wel een beetje zenuwachtig. Ik zou vanavond eigenlijk naar yoga gaan. En nou zit ik hier bij u. Om te luisteren, toch?’
‘Je weet niet half hoe blij je me maakt, Annemieke. En je weet al helemaal niet hoeveel respect ik voor je heb. Ik begrijp heel goed dat je je niet helemaal op je gemak voelt.Heb je andere gympen aan?’
‘Hoezo?’
‘Vanochtend zat er nog een grote koffievlek op je rechter gymp.’
‘Nou zeg, u heeft uw ogen ook niet in uw zak zitten.’
‘Veel meer dan je gympen kan ik niet zien. Dus zo bijzonder is dat niet.’
‘Ja, dat begrijp ik. U had vroeger ook aan yoga moeten doen. Dan had u de rest van mij ook kunnen zien. Nu is het te laat. Dat was natuurlijk een grapje, maar dat begreep u natuurlijk wel.’
‘En of ik dat begreep. Je zou vanavond naar yoga gaan? Dan weet je misschien dat de navel in Kundalini yoga een belangrijke rol speelt.’
‘Ik zit er nog niet zo lang op, meneer Koudvuur. Ik doe het vooral om te ontspannen.’
‘Doet er ook niet toe. Hoewel? Ik hoop niet dat je van mijn verhaal straks in de stress schiet.’
‘Ik ben intussen op het ergste voorbereid, meneer Koudvuur. Brandt u maar los. Ik luister.’
3.
